Fca teslim şekli Free Carrier kelimelerinin kısaltmalarından oluşmaktadır. Fca (free carrier) teslim şekilleri ile satıcılar, ürünleri alıcıların belirlediği yere teslim eder. Söz konusu teslim yeri satıcının deposu olabileceği gibi taşıyıcının belirlediği bir yer de olabilmektedir.
Fca teslim şekli diğer teslim şekillerinin olduğu gibi üç harflidir ve yer adıyla birlikte kullanılmaktadır. Örneğin yükleme Ankara’dan yapılacaksa FCA Ankara ibaresi kullanılmaktadır. Bu arada FCA teslim şekli demir yolu, deniz yolu, kara yolu taşımacılığında kullanılabilmektedir.
Fca teslim şeklinde varış yerine kadar navlun alıcıya aittir. Taşıyıcı firma, alıcı tarafından belirlenmektedir. Ayrıca risk de ürünlerin teslim edildiği noktadan varış noktasına kadar alıcının sorumlulukları arasındadır.
Fca teslim şeklinde fiyat verilirken ihracat için gerekli olan belgelerin maliyeti, izinlerin maliyeti, gümrük işlemleri için masraflar fiyata dahil edilmekte ve gümrük işlemleri satıcı tarafından karşılanmaktadır.
Uluslararası ticarette 11 teslim şekli bulunmaktadır. Teslim şekiller kendi arasında deniz yolu ve su içi yolu taşımalarını kapsayan kural ve tüm taşıma türlerini kapsayan kurallar olarak iki gruba ayrılmaktadır.
Tüm taşıma türlerini kapsayan kurallar aşağıdaki gibidir:
Su içi yolunda ve deniz yolunda kullanılan kurallar aşağıdaki gibidir:
FCA teslim şeklinde satıcı malları uluslararası taşıma kurallarını göz önünde bulundurarak ambalajlamaktadır. Sonrasında nakliye şirketine teslim etmektedir. Burada nakliye şirketini alıcı belirlemektedir. Burada satıcının sorumluluğu malları tam bir şekilde alıcı tarafından belirlenen nakliye şirketine teslim edilmesidir. Sonrasında gerekli yasak mevzuatlar yerine getirilmektedir. Gümrükleme işlemlerinden sonra mallar satıcı tarafından devredilir. Ürünler devredildikten sonra ise sorumluluk artık satıcıdan, alıcıya geçmiş olmaktadır. Bu yüzden malda meydana gelebilecek her türlü hasarı göz önünde bulundurarak alıcının hem mal sigortasını hem de nakliye sigortasını yaptırması gerekmektedir. Tüm bunlara bakarak Fca teslim şeklinde risklerin alıcıya ait olduğunu söyleyebiliriz.
Fca teslim şeklinde öncelikle satıcı, siparişte yer alan malları belirtildiği ve istendiği gibi hazırlamalıdır. Tabi üründen ürüne hazırlık aşaması değişiklik gösterebilmektedir. Çünkü bazı ürünler ekstra ambalajlamaya ihtiyaç duymayacağı gibi bazı mallar farklı türde ambalajlama gerektirebilir. Örnek olarak, tehlike madde ve yanıcı madde statüsündeki ürünlerin uluslararası standartlara göre kalite kontrolü yapılarak, uygun şekilde paketlenmesini gösterebiliriz.
Fca teslim şeklinde sevkiyattan önce satıcı, alıcının taleplerini göz önünde bulundurarak, yerine getirmelidir. Satıcı ürünü hazır ettikten sonra ihracatta gerektiği izinleri de sağlamaktadır. Bu belgeler ATR, fatura, FCR, konşimento gibi evraklardır. Gerekli gümrük işlemleri tamamlanıp, evraklar teslim edildikten sonra satıcının sorumluluğu da bitmektedir. Ürünler belirtilen teslim tarihine belirtilen yere teslim edilir. Eğer herhangi bir yer belirtilmezse satıcı kendisi uygun gördüğü yerde teslimatı gerçekleştirebilmektedir. Malların teslim anına kadar çıkan yükleme ya da nakliye gibi masraflar alıcıya ait değil, satıcıya aittir. Konşimento ve gümrük beyannamesinin düzenlenmesinden sonra ancak malın sorumluluğu alıcı tarafa geçmektedir.
Fca teslim şeklinde öncelikle alıcının en önemli yükümlülüğü malın bedelinin sözleşmede belirtildiği şekilde ödemesidir. Malların teslim şeklinden sonra riskler alıcıya geçmektedir. Satıcı ise tüm evraklar, faturalar ve beyannameler ile malları alıcıya teslim ettiğini kanıtlamaktadır.
Malların teslim aşamasında yolda oluşabilecek hasarlar da alıcı tarafa aittir. Alıcı kişi, risklerin mümkün olduğunca ortadan kaldırabilmesi için taşıma sigortası yaptırmalıdır. Alıcı, mallar kendi gümrüğüne geldiğinde gümrük işlemlerini yaparak, ithalat ile ilgili izinleri almaktadır. Bu doğrultuda vergi muafiyetleri ve gümrük vergileri satıcıların ülkesine göre değişiklik gösterebileceği için bu detaylar satıcı kişi tarafından gerçekleştirilmektedir. Alıcı taraf, navlun bedelini ödeyerek, gümrük harcı ve varış limanındaki gümrük masrafı gibi ödemelerden sorumludur.
Fca teslim şekli satıcılar için oldukça avantajlıdır. Sevkiyat sürecinde tüm kontroller alıcı tarafının sorumluluğunda olduğu için kimi şirketler Fca teslim şeklini kullanmaktadır. Çünkü alıcı taraf daha ekonomik bir şekilde navlun anlaşması yapabilmektedir. Tabi yine de Fca teslim şekli hem alıcı hem satıcı taraf için bazı avantajları ve dezavantajları içerebilmektedir.
Çok araçlı taşımacılık sunan süreçte ürünler taşınırken bazı riskler söz konusu olabilmektedir. Bu risklerde sorumluluk alıcı tarafa ait olmaktadır. Ayrıca navlun, sigorta gibi bazı giderler de alıcı tarafın sorumlulukları arasındadır. Bulunulan ülkenin vergisi, harçları ya da ülkenin diğer yasal mevzuatları da alıcı tarafına aittir. Satıcı kısmından bakıldığında, satıcı malın gümrük işlemlerini yerine getirdikten sonra, belirtilen yerde malı alıcı kişinin nakliyesine teslim edip, sorumluluğunu sonlandırır.
Fca teslim şeklinde teslimin nasıl yapılacağına satıcı ve alıcı ortak karar verebilir. Çoğunlukla ithalat ve ihracat hacminin yüksek olduğu şirketler maliyet konusunda avantaj yakalamak için avantajlı navlun anlaşmasını ve fca teslim şeklini tercih etmektedir. Bazen de sorumluluğu karşısındaki tarafa yüklemek isteyen ihracat şirketleri tercihini fca teslim şeklinden yana kullanmaktadırlar.
Fca teslim şeklinde en çok merak edilen detaylardan biri “Fca teslim şekli nasıl hesaplanır?” dır. İhracatı yapan ya da satıcı şirket, öncelikle ürünün maliyetini ortaya koymaktadır. Daha sonra bu maliyetin üzerine kar payı ve alıcının malı teslim edeceği adres için gereken nakliye masrafı da eklenmektedir. Son olarak gümrük işlemleri için ne kadar masraf gerekeceği de belirlenerek diğer masrafların üzerine eklenir. Böylelikle Fca teslim şekli için fiyat belirlenebilir.
Fca teslim şeklinde fiyatlandırmayı detaylandıracak olursak alıcıya ve satıcıya ait olan masrafları şu şekilde belirtebiliriz.
Paketleme, ön taşıma, ihracat gümrükleri satıcıyı tarafa aitken; ana ulaşım, ulaşım sigortası, son taşıma, ithalat gümrükleri, ana taşıma aracından boşaltma , ana taşıma aracına yükleme gibi masraflar satıcı tarafa aittir. Bunun yanı sıra paketleme, ön taşıma ve ihracat gümrükleri dışındaki tüm riskler de alıcı tarafa aittir.
0 216 344 05 30 
0 546 577 79 06 