Menşe Şahadetnamesi, bir ihracat sevkiyatında malların yetiştirildiği, üretildiği veya işlendiği yeri belgeleyen önemli bir uluslararası ticaret belgesidir. İthalat sırasında genellikle bir ülkenin gümrük idaresi tarafından gümrükleme sürecinin bir parçası olarak istenir.
Menşe Şahadetnamesi esas olarak ihraç/ithal edilen eşyanın yasal olup olmadığını ve bu ihracat veya ithalatın vergiye tabi olup olmadığını kontrol etmek için gereklidir. Neredeyse tüm ülkeler yasal olarak ithal edilip edilemeyeceğini belirlerken malların menşeini dikkate alır. Menşe Şahadetnamesi gümrük veya ticari gereksinimlerini karşılamak için yalnızca malların menşeini kanıtlamaya yardımcı olur.
Menşe Şahadetnamesi ihraç edilen malların menşeini gösteren uluslararası ticaret belgeleridir. İhracatçılar Ticaret Odalarına başvuruda bulunarak Menşe Şahadetnamesi onayı alabiliyor. Odaların düzenlediği iki tür Menşe Şahadetnamesi vardır. Bunlar tercihli olmayan ve tercihli menşedir.
Menşe Şahadetnamesi, ihraç edilen malların menşeini tasdik eden ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından düzenlenebilen bir belgedir. Alıcının ülkesindeki gümrük görevlileri menşei kontrol ederek malın tarife oranı hakkında bilgi alabilir, sevkiyatın güvenliğini sağlayabilir.
Tercihli olmayan menşe, ihraç/ithal edilen eşyaya herhangi bir tercihli tarife muamelesi yapılmadığını ve taşınan eşyadan vergi alınması gerektiğini belirtir. Yalnızca malların menşeli olduğunu belirtmek için kullanılır.
Tercihli Menşe Şahadetnamesi, vergilerin ödenmesinde mallara tercihli tarife uygulandığı anlamına gelir. Bu vergiler, normal tarifenin düşürülmesi olabileceği gibi tarifeden tamamen muaf tutulması da olabilir. Tercihli Menşe Şahadetnamesi iki veya daha fazla ülke arasında mal ihraç veya ithal edildiğinde belirli muafiyetleri içeren ticaret anlaşmasıdır. EUR.1 Dolaşım Sertifikası olarak da bilinir.
Her ülkenin Menşe Şahadetnamesi şartı bulunmayabilir. Ancak menşe ispat belgesi şartı olan ülkeler için Menşe Şahadetnamesi alınması gerekli olabilir. Serbest Ticaret Anlaşmaları Kapsamında Ticaret, Avrupa Birliği ile AKÇT Ürünleri Ticareti, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi, Avrupa Birliği ile Tarım Ürünleri Ticareti, Tek Taraflı Taviz Verilmesi Esasına Dayananlar olmak üzere Tercihli Menşeye yani karşılıklı taviz verilmesi esasına dayanan düzenlemeler bulunmaktadır.
Uluslararası ticaret işlemlerinde Menşe Şahadetnamesi ihracatçı tarafından sunulması gereken bir belgedir. Bir ürünün hangi ülkede üretildiğini doğrular. Ayrıca ürün, varış yeri ve ihracat ülkesi ile ilgili bilgileri de içerir. Sınır ötesi ticaret için birçok anlaşmada Menşe Şahadetnamesi gereklidir. Malların ithalat için uygun olup olmadığını ve ne ölçüde vergiye tabi olduğunu belirlemeye yardımcı olur. EUR.1 Dolaşım sertifikasına sahip mallar menşe kurallarına uygun olduğu anlamına gelir.
İthal edilen ürünler hakkında gümrük vergileri, taviz, kota ve anti-damping gibi uygulamalar malların menşei aracılığı ile kontrol edilebilir. Gümrük idaresi, sevkiyata ait Menşe Şahadetnamesini inceleyerek ülke ile ticaret anlaşmasına bağlı vergi oranları doğrulanır.
Menşei, ürünlerin sevk edildiği yeri değil, üretildiği ülkeyi ifade eder. Bir ürün iki veya daha fazla ülkede üretildiğinde, menşe malların üretim maliyetinin %50’sinden fazlasının bağlı olduğu ülke menşei olarak kabul edilir. İhracatçılar, malları ülkeler arasında taşımadan önce uluslararası ticaret düzenlemelerine uygun hareket etmek için Menşe Şahadetnamesine ihtiyaç duyabilir. Dış pazarda faaliyet göstermeyi tercih edenlerin bu belgeyi her mal transferinde edinmesi önemlidir.
Sanayi odalarınca başvurulara istinaden verilebilen Menşe Şahadetnamesi alıcının talebini karşılamak veya uluslararası taşımacılıkta gümrük işlemleri için gerekli olabilir. Malların taşınmadan önce menşe belgesine ihtiyaç olup olmadığını belirleyebilmek için uluslararası taşımacılık hizmeti veren bir firmadan yardım alınabilir.
Menşe şahadetnamesi her gönderi için tek seferlik olarak düzenlenir. Aynı ürün de olsa bir ikincisinin gönderilmesi söz konusu olduğunda yeni bir Menşe Şahadetnamesi almanız gerekebilir. Menşe Şahadetnamesi almak için Türkiye Sanayi ve Odalar Birliği resmi web sitesinden oda girişinizi yaparak başvuru yapılabiliyorsunuz.
Menşe Şahadetnameleri tercihli rejimden olmak zorundu değildir. Ancak menşe alınacak vergileri hesaplamak için ülkeyi belirlemeye yardımcı olur. Menşe Şahadetnamesi ile ticari ambargolar, anti damping önlemleri veya güvenlik önlemleri gibi politik durumların kontrolü de sağlanabiliyor. Tercihli Menşe Şahadetnamesi ise ülkeler arasındaki anlaşmalara bağlı olarak azaltılmış veya sıfır vergi gibi avantajlar sağlar.
İki ülke arasında Serbest Ticaret Anlaşması olması halinde genellikle Tercihli Menşe Şahadetnameleri gerek duyulur. Bu durum ithalat vergileri ve harçları konusunda indirimlerden yararlanılacağı anlamına gelir. İthalatçı ülkenin veya alıcının gereksinimlerine göre Menşe Şahadetnamesi almak ihracatçının sorumluluğundadır. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Menşe Şahadetnameleri onaylama konusunda yetkili kuruluştur.
Gümrük mevzuatına göre gün olarak belirtilen Menşe Şahadetnamesi geçerlilik süresi için son günün mesai bitimi ile sona erdiğini söyleyebiliriz. Menşe Şahadetnamesi geçerlilik süresi hafta veya ay olarak da belirtilebilir. Bağlayıcı tarife geçerliliği 6 yıl, bağlayıcı menşe bilgisi ise 3 yıl geçerli olmaktadır. Menşe Şahadetlerinin sonradan ibrazı ise beyanname tescil tarihi itibari ile 6 ay geçerlidir.
Menşe Şahadetnamesi ile menşe kuralları yakından ilişkilidir. Bu kurallar, ürünün menşe ülkesini belirlemek için kullanılır ve ürün için geçerli tarifeleri belirler. Küresel bir standart olmadığı için her ülkenin kendi kuralları vardır. Ancak temel olarak menşe kuralları, bir ürün için menşeinin nasıl belirlendiğini belirtir. Menşe Şahadetnamesi ürünün bu kurallara uygun olduğunu tasdikler.
İhracatçı olarak ürününüzün tercihli veya tercihli olmayan Menşe Şahadetnamesi olmasına yani indirime uygun olup olmadığına menşe kurallar çerçevesinde siz belirlersiniz. Tercihli tarifeleri kullanmanın avantajları olabileceğini unutmamak gerekir. Tercihli Menşe Şahadetnamesi ile tarifeleri azaltabilir veya ortadan tamamen kaldırabilirsiniz. Bu durum fiyat açısından piyasada daha rekabetçi olmanızı sağlayacaktır. Ayrıca yeni müşteriler kazanmanıza ve mevcut alıcılarınızı korumanıza yardımcı olacağı söylenebilir.
Menşe Şahadetnamesi tercihli olmadığında herhangi bir tarife avantajı sunmaz. Ancak gümrük idarelerinin tarife tutarını belirleyebilmesi ve istatistiki amaçlar ile Menşe Şahadetnamesi mutlaka alınmalıdır. Ürünün menşei ödenecek verginin belirlenmesine yardımcı olacaktır. Tercihli olmayan Menşe Şahadetnamesine ihtiyacınız varsa Türkiye Sanayi ve Ticaret Odalar Birliği resmi web sitesinden başvurunuzu online olarak yapabiliyorsunuz.
İthalatçı ülke ihracatçı ülkeden Menşe Şahadetnamesi düzenlemesi zorunluluğu bulunduruyorsa, belgenin düzenlenmesi gerekir. Aksi halde Menşe Şahadetnamesi ihracatta mecburi olarak düzenlenmesi gereken bir prosedür değildir. Gerekli olmadığı halde Tercihli Menşe Şahadetnamesi bazen ihracatçıya sağladığı vergi indirimi fırsatı nedeniyle tercih edilmesi en doğru uygulama olabilir.
Sanayileşmiş ülkeler gelişmekte olan ülkelerden sanayi malları ithal ederken Form A, Özel Menşe Şahadetnamesi yazılı belge kurallarına göre uygulamalara başvuruluyor. Genel Tercihler Sistemi’ne dahil olan ülkelerden sanayileşmemiş ülkelere çok taraflı düzeyde tasarlanmış bir belge olan Form A, Özel Menşe Şahadetnamesi aynı zamanda ürünün tercihli olduğunu gösterir.
Her ülkenin hükümet politikalarına ve ülkeler arasındaki ikili ve tek taraflı iş anlaşmalarına göre zaman zaman belirli ülkelerden belirtilen mallar ithalat vergisinden muaf tutulabilir. Bu tür malların ithalatını kontrol etmek için ürünün bulunabilirlik ve tüketimine göre de bazı mallara ithalat vergisi uygulanır. Bazı ülkelerden ithal edilen mallardan siyasi politikalar nedeniyle vergi alınabiliyor. Bu nedenle, malların menşeinin belgelenmesinin önemi, ülkeler arasındaki uluslararası ticarette hayati bir rol oynamaktadır.
Menşe Şahadetnamesi, ihraç edilen ürünün üretildiği menşe ülkeyi doğrulamak için yabancı hükümetler tarafından istenen bir ihracat belgesi türüdür. İthal edilen malların menşei, hangi vergilerin değerlendirileceğini ve malların yasal olarak ithal edilip edilemeyeceğini belirlemek için kullanılır. Bu sertifika, bu eylemlerin adeta kimliğini doğrular. Menşe şahadetnamesi, ihraç eşyasının orijinal olarak temin edildiği ve imal edildiği ülkenin menşeini kanıtlar. Çoğunlukla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından verilen sertifika yeterli olur.