Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Nedir?

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü (YYS) firmalara gümrük işlemlerinde bazı kolaylıklar ve ayrıcalıklar sunan, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip olan uluslararası bir statüdür. Mali yeterlilik konulardan emniyet ve güvenliğe kadar firmaların standartlarını karşılayan Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü için gümrük idaresine başvurmak ve bakanlık tarafından belirlenen koşulları yerine getirmek gerekmektedir. 

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Kimlere Verilmektedir?

Gümrük idaresine başvuran kişiler aşağıdaki koşulların hepsini sağlamalılardır. Sonrasında gümrük idaresi tarafından ön inceleme ve yerinde inceleme yapılmaktadır. Şartların uygun olması halinde şirket Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi olabilir.

• Emniyet ve güvenlik ile ilgili koşulları sağlamak
• Mali yeterlilik koşullarını yerine getiren
• Serbest bölgeler de dahil olmak üzere Türkiye Gümrük bölgesinde yerleşik olmak
• Minimum 3 yıldır faaliyette bulunmuş olmak
• Ticari kayıtların izlenebilir, güvenilebilir olması koşulunu karşılamak
• Güvenilirlik koşulunu karşılamak
• Önceki yıl içerisinde en az 100 beyan kapsamında işlem yapmış olmak

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasına Sahip Firmaların Alabileceği Yetkiler Nelerdir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsüne sahip olan firmalar talep ederlerse ve yönetmelikte yer alan koşulları yerine getirirlerse şu yetkileri alabilmektedirler:

• İzinli alıcı
• İthalatta yerinde gümrükleme
• İhracatta yerinde gümrükleme

Üstte belirtilen maddelerden Yerinde Gümrükleme yetkisi yalnızca dış ticaret yapan firmalar alabilmektedir. Buna karşın İzinli Alıcı yetkisini ise uluslararası taşıma faaliyet gösteren firmalar alabilmektedir. Tabi ki bu yetkilerin alınması için ilgili bakanlık tarafından gerekli denetimler yapılmakta, prosedürler yerine getirilmekte ve fiziki yeterliliğin sağlanması gerekmektedir. Onay alındıktan sonra ise başvurusu yapılmak istenen yetkiler sertifikaya dahil edilmektedir. Bu arada izinli gönderici yetkisi söz konusu yönetmeliğin kapsamından çıkartılmıştır.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Hangi Avantajları Sağlamaktadır?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sayesinde uluslararası taşıma hizmeti veren ya da dış ticaret yapan şirketler sınır kapılarında öncelikli geçiş hakkına sahiptirler. Bu şirketlerin muayene ve kontrolde de öncelikli bulunmaktadır. Tabi bu öncelik zorunluluk olan durumlarda geçerlidir.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasının avantajları arasında şirketlere eşya türüne göre değişmeyen taşıt üstü işlemden yararlanabilme imkanı bulunmaktadır.  Bunun yanı sıra gümrük işlemlerinde de kolaylıklar sağlanmaktadır. Bu doğrultuda ihracatta yerinde gümrükleme uygulaması dahilinde ihracat yapabilmek mümkün oluyor. Ayrıca götürü teminat uygulaması ayrıcalığından da yararlanabilmek imkanlı hale geliyor. ATR dolaşım belgesi düzenleyebilmek , kısmi teminat uygulamasından faydalanabilme, fatura beyanı, EUR-MED fatura beyanı düzenleyebilme gibi avantajları da bulunuyor.

YYS-I ve YYS-II Statüleri Nedir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası kapsamında bazı şirketlere YYS I ve YYS II statüsü tanınmaktadır. Bu statülerinin sağlanma amacı ihracat yapmakta olan imalatçı şirketlere bazı kolaylıklar sağlamaktır. Gümrük işlemlerini daha kolay şekilde gerçekleştirmeleri, daha az belge kontrolüne girmeleri gibi artıları bulunmaktadır. Tabi bunun için şu koşulları sağlamak gerekmektedir:

YYS-I Statüsü için, imalatçı olmak gerekmektedir. Bunun yanı sıra 5 milyon $ ihracat gerçekleştirmek ve 50 işçi istihdamı bulunması gerekmektedir. Ya da sadece 10 milyon $ ihracat yapmış olunması gerekiyor.

YYS-II Statüsü için, imalatçı olmak gerekmektedir. Ayrıca 1 milyon $ ihracat yapmış olmak ve 30 işçi istihdam etmek gerekiyor. Ya da 5 milyon $ ihracat yapmış olunması gerekmektedir.

İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni Nedir?

Bazı durumlarda şirketlere kendi tesislerinde gümrük işlemlerini gerçekleştirebilmeleri için izin verilmektedir. Bu durumlarda gümrük müdürlüğüne şirketlerin eşyayı sunması zorunluluk değildir. Şirket kendi tesisinde gümrük işlemlerini gerçekleştirdikten sonra ilgili eşya direkt gümrük idaresine gönderilebilir. Bunun için şu kriterlere sahip olmak gerekmektedir.

• Başvurunun yapıldığı yıldan bir önceki yıl veya başvurunun kayıtlara geçtiği ayın ilk gününden itibaren geriye dönüldüğünde o bir yıl içerisinde asgari olarak beş milyon FOC/ABD doları fiili ihracat yapmış olunmalı.
• Eşyanın depolanması, boşaltılması, muayenesi, üründen numune alınması için gereken donanıma sahip olunmalı.
• Başvuru sahibinin sermaye şirketi ve grup ihracatçısı aracılığıyla gerçekleştirilen ihracat dikkate alınmamaktadır.
• İhracatta yerinde gümrükleme iznini uygularken izin sahibi, dilediği taşımacıyla eşyasını taşıyabilmektedir.

İthalatta Yerinde Gümrükleme İzni Nedir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasına sahip kişilere bazı koşulları yerine getirmeleri karşılığında eşyaları ithalat gümrük müdürlüğüne sunmadan, kendi tesislerinde eşyaların ithalat işlemlerini gerçekleştirebilecekler. Bu koşullar şunlardır;

• YYS-I statüsüne sahip olmak.
• İzin kapsamında eşyanın depolanması, boşaltılması, muayenesi, üründen numune alınması için gereken donanıma sahip olunmalı.
• Gümrük idaresine teminat vermiş olmak.
• İzin kapsamında eşyaların bekletileceği alan da bulunmalıdır. (Kapalı alan olarak güvenli depolama alanı ve açık alan olarak güvenli park alanı)
• İthalatta yerinde gümrükleme izni başvuru sahibinin ekstra bir şeyine gerek olmadan haiz sertifika sahiplerine İzinli Gönderici yetkisi verilmektedir.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasının Yükümlülükleri Nelerdir?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasının bazı yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Soru formu 5 yılda güncellenmektedir. Soru formu sertifika sahibinin mevcut durumunu belirtmelidir. Sertifika sahibi tarafından güncellenmektedir. Güncellendikten sonra ilgili bölge müdürlüğüne sunulmaktadır.
2. Sertifikanın düzenlenmiş olduğu tarihten sonraki her on iki ay sonunda, şirketin bu sertifika dahilinde gümrük işlemlerini olması gerektiği gibi yerine getirip getirmediği kontrol edilmelidir. Bu doğrultuda yıllık faaliyet raporunun hazırlanması gerekmektedir. Faaliyet raporunda yer alacak beyanname sayısı elliden az olmamalıdır. Bunun yanı sıra hazırlanan beyanname, toplam beyanname sayısının da en az %5’i olmalıdır.
3. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasının yükümlülükleri arasında sertifika sahibinin bazı belgeleri ibraz etmesi de bulunmaktadır. Bu yüzden şirket beş yılda bir ön izleme faaliyetine tabidir. Sertifikayı düzenlemiş olan bölge müdürlüğü sertifikanın düzenlendiği günden itibaren her beş yılda bir kez ilgili bakanlığın veri tabanı üzerinden ön izleme yapmaktadır.
4. Son olarak yetkilendirilmiş yükümlülerce gerçekleştirilmiş olan gümrük işlemleri bazı kontrollere dahil olmaktadır. Tabi bu kontrol, Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında yapılmaktadır.